60 yıldır il olmayı bekliyor.

Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi 60 yıldır il olma mücadelesi veriyor.

Resmi büyütmek için üzerini tıklayın...

Siverek sokaklarında, 70’ine merdiven dayayan yaşlı adam neredeyse sokakta her karşılaştığı ile selamlaşarak yürüyor. Adı Koçali Aymaz. Siverek'te tanımadığı yok. Bu denli tanınmasının nedeni ise Siverek’in il yapılması için yıllardır verdiği mücadele.

Hayatının son 30 yılını Siverek ilçesini il yapabilmek için uğraşarak geçirmiş.

Aymaz’a göre mücadenin adı, "Siverek’in elinden alınan il hakkını geri alma mücadelesi". Aymaz Siverek'in il olma yolundaki mücadelesini Al Jazeera'ye anlattı.

 

Siverek il iken valilik olarak kullanılan bina restore edildikten sonra hükümet konağı olacak.[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

Neden Şeyh Sait İsyanı mı?

Siverek 232 bin nüfusuyla bölgenin en büyük ilçelerinden biri. Kürt sanatçı Şivan Perver, ünlü sinema sanatçısı Yılmaz Güney ve birçok siyasetçinin memleketi olan Siverek, Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında vilayetti.

1926’da çıkarılan bir yasa ile Siverek’in il statüsü alınarak ilçe yapıldı. Resmi kayıtlara gerekçe olarak ‘ilçenin geliri giderini karşılamıyor’ yazıldı.

Aymaz’a ve birçok kaynağa göre ise, ilçedeki bazı kişilerin 1925’teki Şeyh Sait isyanına destek vermeleri nedeniyle Siverek ilçe oldu. Aymaz, "Büyüklerden duyduğumuz kadarıyla, bize diyorlardı ‘Siverek cezalıdır, üzerinde kırmızı çizgi vardır’. 1926 yılında ilçe yapıldı, birçok lideri, ileri geleni sürgüne gönderildi” diyor.
 

Çok partili dönemde başlayan mücadele

Karara 1950’li yıllara kadar hiç karşı çıkan olmadı. Aymaz'a göre, tek parti yönetimi döneminde kimse karara karşı çıkmaya cesaret edemedi.

Türkiye çok partili sisteme geçince, 1950’li yılların ortasında Siverekliler de harekete geçti. Aymaz’ın ‘elimizden  alınan hak’ dediği il statüsünü geri alabilmek için girişimler başladı.

“O yıllarda Siverek’i Vilayet Yapma ve Güzelleştirme Cemiyeti kurulmuş. 1959 yılında heyet Ankara’ya Başbakan Adnan Menderes’le görüşmek için gitmiş. Menderes’le Aralık'ın ortalarında görüşüyorlar. İçişleri Bakanı’na talimat vereceğini ve çalışmalara başlanmasını söylüyor. Ancak 1960 İhtilali gelince cemiyet kapatıldı. Ondan sonra uzun süre il davası gündemden kalktı. 1980 yılından sonra Kenan Evren bölgeye gelene kadar.”

Bir ihtilalin durdurduğu il olma çalışması başka bir ihtilalden sonra yeniden gündeme geldi. Evren’in bölgeye ziyareti sırasında, kendisine verilmek üzere bir dosya hazırlandı. Ancak son anda Siverek’e gelmekten vazgeçince hayaller bir kez daha suya düştü.